Samen met Ricardo van Buren van Intelligence Group ben ik in december en januari de data ingedoken om op zoek te gaan naar de verhoudingen van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Specifiek gericht op de verschillen tussen freelance en vast.
De reden hiervan? Bij Jellow zagen we dat de vraag naar freelancers met een online specialismen in de tweede helft van 2020 enorm gestegen was, terwijl andere berichtgevingen juist lieten weten dat veel digital freelancers in de knel zaten en juist nog minder werk verwachtten. En dat wilde ik onder de loep nemen.
Krappe en ruime arbeidsmarkt
Op de arbeidsmarkt gelden de wetten van vraag en aanbod. Groeit de economie snel, dan ontstaat er krapte in bepaalde sectoren en functiegebieden. Door de versnelde digitalisering tijdens de coronacrisis verdwijnen bijvoorbeeld administratieve beroepen, terwijl er voor de nieuwe functies nog onvoldoende mensen zijn opgeleid en ingewerkt. Een heel mooi stuk hierover kan je hier lezen, als je geïnteresseerd bent in een uitgebreidere toelichting.
Sinds de coronacrisis ligt de focus bij vrijwel alle bedrijven nog sterker op wendbaarheid, keuzes heroverwegen en groei. Met extra aandacht voor versnelde digitalisering.
Gevolg: was het aantrekken van IT en web- en app developers voor de crisis al een uitdaging, nu pronken deze functies standaard bovenaan de lijst van schaarste beroepen. En dat geldt niet alleen voor deze branches in de zakelijke dienstverlening.
Als we de data induiken zien we dat de verhoudingen op de freelance markt veel verschillen van de vaste markt. Zo laat onderstaande Tabel 1 zien dat bijvoorbeeld professionals binnen Marketing, Sales & Communicatie ‘licht schaars’ zijn en dat het daardoor eenvoudiger is om de opdracht met een freelancer in te vullen, dan met een vaste werknemer (zeer schaars). Hetzelfde geldt binnen de IT- sector (Systemen en Beheer), Zorg en Design.
De schaarste van doelgroepen wordt gemeten door de verhouding tussen het aantal vacatures (de vraag) en het aantal professionals (het aanbod) op de arbeidsmarkt.
Tabel 1. Schaarste arbeidsmarkt zakelijke dienstverlening vast vs. flex 2020 (Intelligence Group, 2020).
5 Mogelijke redenen voor verschillen op de vaste en freelance arbeidsmarkt
- Meer specialisten durven te freelancen door schaarste
Vanwege schaarste durven meer mensen eerder de stap te zetten naar het freelancen. Hun kennis en kunde is gewild en dat geeft natuurlijk veel meer zekerheid. Ze hoeven niet bang te zijn dat ze zonder opdrachten komen te zitten of dat ze zichzelf niet goed kunnen vermarkten of juist te veel met netwerken bezig zijn. Hierdoor kunnen ze zelf de regie houden.
- Veel specialisten willen zich blijven ontwikkelen
Werken als vaste kracht binnen een bedrijf, zorgt soms voor beperkingen. Binnen sommige ondernemingen is het niet altijd mogelijk om snel met de laatste technologische ontwikkelingen mee te gaan. Daar waar veel werknemers, zeker binnen web- en app development, juist wel naar op zoek zijn. Het resultaat: ze gaan freelancen.
- Veranderende mindset bij opdrachtgevers en ondernemers
Een veranderende mindset bij opdrachtgevers en ondernemers; freelancers kunnen snel en flexibel bijspringen waar dat nodig is. Doordat ze voor meerdere opdrachtgevers werken en hun eigen zaak moeten runnen, brengen ze veel ervaring, kennis en polyvalentie mee. En dat zien veel ondernemers tegenwoordig wel zitten.
Deze veranderende mindset bij ondernemers en opdrachtgevers zorgt ervoor dat er nog meer ruimte komt voor freelancers en dat ze volledig geaccepteerd worden en niet altijd als onwenselijk worden weggezet. Freelancers kiezen vaak heel bewust voor het freelance-leven en niet uit nood.
- Nog snellere digitalisering door corona
Door de pandemie zijn bedrijven sneller gaan digitaliseren. IT is inmiddels bij steeds meer organisaties onderdeel van het fundament geworden. Verwacht wordt dat het aantal freelancers binnen de IT-sector zal stijgen, en het aantal vaste werknemers nog schaarser zal worden. Het geeft freelancers de kans om een hoger uurtarief te vragen en opdrachten te kiezen die zij het liefst willen uitvoeren. Waardoor freelancen interessanter voor hen is dan werken in vast dienstverband (Michael van den Muijsenberg, 1zzp.nl).
- Freelancers vs vaste werknemers
Onlangs sprak ik Geert-Jan Waasdorp (Intelligence Group) toen we aan de slag gingen met de data en de whitepaper over de ontwikkelingen en voorspellingen op de arbeidsmarkt 2021.
Hij gaf aan dat in tegenstelling tot mensen in vaste dienstverband, die gemiddeld maar één keer per zeven jaar van werkgever veranderen, freelancers zich veel vaker aan bieden op de markt.
“Het verschilt natuurlijk per vakgebied en beroepsgroep”, liet Geert-Jan weten, “maar bij freelancers gebeurt dit gemiddeld 7 keer per jaar.”
“Freelancers bieden zich 49 keer vaker aan op de markt dan iemand in vaste dienst”
“Als je ‘m plat zou slaan, betekent dit dat een freelancer zich 49 keer meer aanbieden op de markt dan iemand in vaste dienst. En dit is nog los van het feit dat freelancers door de rol van intermediairs, per definitie meer worden aangeboden.
Bij dit laatste speelt dan ook nog het idee dat iemand die door een werkgever is afgewezen voor een rol in vaste dienst, zelden zich nog een keer bij die werkgever zal aanbieden. Deze spelregels zijn voor freelancers totaal anders.”
In andere woorden, het aanbod van freelancers is veel hoger, terwijl het absolute aantal veel kleiner is. Er is hier een andere dynamiek van vraag én vooral van aanbod.
Wil jij meer weten over de ontwikkelingen en voorspellingen van de arbeidsmarkt in 2021? Lees hier meer: De ontwikkelingen en voorspellingen van de arbeidsmarkt 2021
