In de wereld van freelance werk en opdrachtgeverschap zijn duidelijkheid en transparantie enorm belangrijk als het gaat om een gezonde en eerlijke arbeidsmarkt. Echter, sinds de invoering van de Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) in 2016, hebben zowel freelancers als opdrachtgevers te maken gehad met uitdagingen als het gaat om het beoordelen van een arbeidsrelatie. 

Om deze reden hebben wij een handige checklist gemaakt. Deze zorgt ervoor dat je voldoet aan alle wettelijke vereisten. Het is belangrijk om goed te begrijpen wat de Wet DBA inhoud en wat de impact ervan is op jouw arbeidsrelatie. Dit artikel helpt je om de wet beter te begrijpen, en te bepalen wat de gevolgen voor jou zijn, zowel als freelancers als opdrachtgever.

In het kort: Wat is de wet DBA? 

De Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties (Wet DBA) is een wetgeving die in Nederland werd ingevoerd met als belangrijkste doel om duidelijkheid te scheppen over de aard van arbeidsrelaties tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers, met specifieke aandacht voor freelancers. Deze wet werd in 2016 geïmplementeerd als vervanging voor de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR), die eerder werd gebruikt om de aard van de arbeidsrelaties te beoordelen. 

Goed om te weten is dat niemand verplicht is om de DBA te hanteren. Het is puur een hulpmiddel wat kan helpen om, bij twijfel, gebruikt te worden als handvat.

De Wet DBA is voornamelijk gericht op situaties waarin er twijfel bestaat over de aard van de arbeidsrelatie tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers. Dit betekent dat freelancers die duidelijk als zelfstandige werken en waarbij er geen sprake is van een dienstbetrekking niet per se onder de Wet DBA vallen.

Twijfel je over je arbeidssituatie? Dan is het mogelijk om een zogenaamd “verzoek tot verzekeringsplicht” in te dienen.

De Belastingdienst zal een oordeel geven en daarmee de situatie verduidelijken. 

Checklist: Wat moeten freelancers en opdrachtgevers doen om te voldoen aan deze wet? 

Om te voldoen aan de Wet DBA moeten zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers deze drie stappen volgen: 

▢      Beoordeel de arbeidsrelatie

Opdrachtgevers dienen allereerst de arbeidsrelatie met opdrachtnemers zorgvuldig te beoordelen. Hierbij kijken ze naar verschillende aspecten, waaronder de aard van de werkzaamheden, de mate van gezag en de vrijheid van de opdrachtnemer. Indien nodig moeten opdrachtgevers een modelovereenkomst gebruiken om de arbeidsrelatie vast te leggen. Deze modelovereenkomsten worden door de Belastingdienst ter beschikking gesteld en bieden duidelijkheid over de aard van de relatie tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.

▢       Stel de modelovereenkomst op

Net als opdrachtgevers zijn opdrachtnemers verantwoordelijk voor het naleven van de gemaakte afspraken. Ze moeten zich houden aan de overeengekomen voorwaarden en bepalingen tijdens de uitvoering van hun werkzaamheden. Door deze werkwijze te volgen kunnen zowel opdrachtgevers als opdrachtnemers voldoen aan de eisen van de Wet DBA en mogelijke boetes en sancties voorkomen. Het zorgvuldig vastleggen en naleven van de afspraken draagt bij aan een heldere en transparante arbeidsrelatie tussen beide partijen.

▢     Naleving van de overeenkomst

Na het opstellen van de modelovereenkomst is het belangrijk dat opdrachtgevers zich houden aan de gemaakte afspraken. Dit betekent dat ze de voorwaarden en bepalingen zoals vastgelegd in de modelovereenkomst daadwerkelijk naleven tijdens de uitvoering van het werk. Opdrachtnemers dienen zich ook te informeren over de Wet DBA en hun rechten en plichten binnen de arbeidsrelatie. Ze moeten bereid zijn om samen te werken met opdrachtgevers bij het opstellen van modelovereenkomsten en eventuele vragen of zorgen bespreken.

Belangrijkste tips

Wil je een modelovereenkomst opstellen die jouw arbeidssituatie verduidelijkt? Het is aan te raden om gebruik te maken van de BOVIB-modeloverenkomst. Dit is een door de Belastingdienst opgestelde modelovereenkomst die voldoet aan alle wettelijke vereisten. 

Ook is het aan te raden om goed op de hoogte te blijven van ontwikkelingen omtrent dit onderwerp. Er is al een tijd sprake van dat de wet DBA aangepast gaat worden. Hoewel er discussies zijn geweest over mogelijke hervormingen, is er op dit moment geen duidelijk plan om de Wet DBA volledig af te schaffen. Er wordt gewerkt aan een opvolger, maar tot op heden is de Regering er niet in geslaagd om het ZZP-dossier op orde te krijgen.